Autisme en maskeren: waarom het zo uitputtend is

Wat is maskeren bij autisme?

Maskeren betekent dat je je natuurlijke gedrag onderdrukt of aanpast om te voldoen aan sociale verwachtingen. Het is een manier om je anders voor te doen, zodat je niet buiten de groep valt of opvalt door je autistische kenmerken.

Voorbeelden van maskeren:

• Glimlachen terwijl je je ongemakkelijk voelt.

• Je emoties verbergen, zodat anderen je “niet te intens” vinden.

• Gesprekken volgen die te snel gaan, en knikken alsof je het begrijpt.

• Je prikkels verbergen: doen alsof geluid, licht of drukte je niet stoort.

• Vooraf bedenken wat je gaat zeggen, zodat je “spontaan” overkomt.

Veel mensen beginnen hier al jong mee, vaak zonder dat ze het doorhebben. Het wordt een tweede natuur, maar eentje die veel energie kost.

Mijn ervaring met maskeren

Voor mij voelde maskeren jarenlang alsof ik een toneelstuk speelde. Op mijn werk probeerde ik de gezellige collega te zijn die overal aan mee deed. Tijdens verjaardagen glimlachte ik, deed ik enthousiast mee met gesprekken en lachte ik mee met grapjes, ook als ik ze eigenlijk niet begreep of het me te druk was.

En dan die spontane momenten… Het schoolplein, waar andere ouders moeiteloos een praatje maakten. Ik stond erbij met een glimlach, zoekend naar de juiste woorden en bang dat er stiltes zouden vallen. Of in het winkelcentrum, wanneer je ineens iemand tegenkomt en je “even gezellig” moet kletsen. Van buiten leek het luchtig, maar vanbinnen was ik bezig met: Wat zeg ik nu? Hoe lang moet ik dit volhouden? Klink ik wel normaal?

Mijn hoofd draaide overuren. Het voelde alsof ik constant een script in mijn hoofd moest bijhouden. Na afloop van zo’n dag was ik volledig leeg. Vaak had ik dan nog maar weinig energie over voor mezelf of mijn gezin.

Het meest pijnlijke vond ik dat ik mezelf langzaam kwijtraakte. Ik wist soms niet meer waar mijn masker ophield en waar ikzelf begon. Was ik écht die spontane, vlotte persoon die ik liet zien? Of speelde ik een rol omdat ik dacht dat anderen dat van mij verwachtten?

Pas na mijn diagnose viel het kwartje. Ik begreep ineens waarom ik zo vaak uitgeput was en waarom ik meerdere keren in een autistische burn-out terechtkwam. Het was niet omdat ik zwak was of “niet goed genoeg”, maar omdat ik jarenlang mijn echte zelf had verstopt. Dat inzicht gaf me opluchting én ruimte om stap voor stap te gaan ontdekken wie ik zonder masker ben.

Ook nu maskeer ik nog steeds met momenten. Dat is oké. Het gaat erom dat ik bewuster kies wanneer ik dat doe en wanneer ik ruimte neem om echt mezelf te zijn. Dit maakt het proces realistischer én haalbaarder voor iedereen die hiermee worstelt.

De gevolgen van maskeren op energie en welzijn

Maskeren klinkt misschien onschuldig, maar het kan grote gevolgen hebben voor je leven:

• Vermoeidheid en uitputting je brein draait de hele dag op volle toeren.

• Overprikkeling omdat je je grenzen verbergt, ga je er vaak ongemerkt overheen.

• Onzekerheid en verlies van identiteit je raakt verwijderd van wie je écht bent en begint te twijfelen: Wie ben ik eigenlijk zonder masker?

• Autistische burn-out veel mensen belanden uiteindelijk in een burn-out, vaak omdat ze jarenlang hebben gemaskeerd.

Maskeren is dus niet zomaar een gewoonte, maar een patroon dat je gezondheid en welzijn diep kan beïnvloeden.

Maskeren: vrouwen versus mannen

Maskeren komt niet alleen bij vrouwen voor. Mannen met autisme maskeren ook, maar vaak op een andere manier.

• Vrouwen zijn gemiddeld beter in het observeren en nadoen van sociaal gedrag. Ze leren vaak al jong dat “meedoen” belangrijk is. Daardoor ontwikkelen ze subtiele maskers, zoals glimlachen, sociale scripts gebruiken of emoties verbergen.

• Mannen maskeren ook, maar het is soms zichtbaarder of minder verfijnd. Bijvoorbeeld door zich stil te houden, weg te trekken uit sociale situaties of sociaal gedrag meer “houterig” te imiteren.

Omdat vrouwen vaak beter kunnen maskeren, worden ze later gediagnosticeerd dan mannen. Het masker werkt als camouflage, waardoor signalen minder snel opvallen bij professionals en in hun omgeving.

Kleine stappen om minder te maskeren

Helemaal stoppen met maskeren is vaak niet realistisch, soms is het zelfs een beschermingsmechanisme. Maar je kunt wél stapjes zetten om dichter bij jezelf te blijven:

1. Herken je signalen merk op wanneer je maskeert. Is dat bij bepaalde mensen, op je werk of in sociale situaties?

2. Kies veilige plekken begin klein. Laat een stukje van je echte zelf zien bij een goede vriendin, thuis of in een vertrouwde omgeving.

3. Luister naar je energie stel jezelf de vraag: Hoe voel ik me na dit gesprek of deze activiteit? Zo ontdek je waar je energie lekt en waar je juist kunt opladen.

4. Oefen met eerlijkheid je hoeft niet alles te verbergen. Een simpele zin als: “Het is hier wat druk voor me, dus ik luister liever even mee” kan al ruimte geven.

5. Wees mild voor jezelf maskeren heb je jarenlang gedaan om te overleven. Het kost tijd om dit los te laten. Iedere kleine stap telt.